مقدمه
خشت و آجر، هر دو به عنوان مصالح ساختمانی شناخته می‌شوند که از نظر ظاهری به یکدیگر شبیه هستند. با این حال، این دو در جوانب کارایی، ظاهر و فرآیند تولید خود تفاوت‌های چشمگیری دارند. در این مقاله، ما قصد داریم پنج نقطه مهم در تفاوت خشت و آجر را برجسته کنیم. برای درک بهتر، در ابتدا به تعریف دقیق هرکدام از این مصالح پرداخته و سپس به معرفی تفاوت‌های بین آنها پرداخته خواهد شد.
خشت چیست
خشت، یکی از مهمترین مصالح ساختمانی است که از گذشته تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. این مصلحه با توجه به شرایط جغرافیایی و موارد موجود در هر منطقه تولید می‌شود.
در دوران گذشته در ایران، خانه‌های ساخته شده از خشت، یک الگوی رایج بودند و امروزه نیز در نواحی روستایی و دارای آب و هوای گرم و خشک، مانند استان یزد، این نوع از خانه‌ها را مشاهده می‌کنیم.
آجر چیست
در معماری سنتی ایران، آجر جایگاهی ویژه داشته و فرآیند ساخت و استفاده از آن در هر منطقه‌ای که خاک مناسب آن در دسترس باشد، متداول بوده است. امروزه با پیشرفت چشمگیر صنعت ساختمان و توسعه آن، انواع مختلف آجرها همچنان توجه طراحان، معماران و سازندگان ساختمان جلب می‌کند و به شکل‌ها و رنگ‌های جدیدی با توجه به نیازهای روز افزون شکل گرفته است.
آجرهای اولیه از ترکیب خاک رس و آب به وجود می‌آمدند، اما با گذشت زمان، ترکیبات دیگری نیز به آنها افزوده شد و انواع متنوعی از آجر به وجود آمد. برای اطلاعات بیشتر درباره انواع آجر، می‌توانید به مقاله مربوطه مراجعه کرده و در آن به تفصیل به انواع مختلف آجر پرداخته شده است.
۱- تفاوت خشت و آجر؛ مواد اولیه
خشت از ترکیب خاک رس با آب به وجود می‌آید و پس از فشاردهی، به صورت یک ماده گلی شکل می‌گیرد. سپس به ابعاد معمول در قالب قرار گرفته و در معرض آفتاب یا هوای آزاد خشک می‌شود. برای افزایش مقاومت خشت در برابر بارهای فشاری در ساختمان، معمولاً خاک رس با خرده سنگ و کاه مخلوط می‌شود.
از طرف دیگر، برای تولید آجر، معمولاً از ترکیب خاک رس با آب و گل استفاده می‌شود. سپس این مخلوط در کوره‌ها پخته می‌شود تا به دلیل گرما، ساختار داخلی آجر شکل گیرد. این تفاوت اساسی در فرآیند تولید موجب تشکیل خصوصیات متفاوتی در ساختار داخلی و خصوصیات نهایی آجر و خشت می‌شود.
پیشنهاد سایت : پیشنهاد بهترین نوع آجر برای ساخت سوله
۲- تفاوت خشت و آجر؛ ویژگی‌های فیزیکی
به دلیل عدم پخته شدن در آتش، خشت از مقاومت کمتری در برابر رطوبت برخوردار است. فوراً پس از قرار گرفتن در معرض رطوبت، خشت جذب آب می‌شود و استحکام آن به شدت کاهش می‌یابد. به همین دلیل، خشت در مناطق مرطوب، بدون اندود و روکش، کاربردی ندارد. از سوی دیگر، آجر به دلیل فرآیند پخت در کوره، مقاومت بیشتری در برابر فشار و حرارت دارد.
اجمالاً، آجر نسبت به خشت قدرت ساختاری بیشتری دارد. به علت تحمل فشار بالا، آجر می‌تواند در ساختمان‌هایی که باید بارهای سنگینی را تحمل کنند، مورد استفاده قرار گیرد.
استحکام آجر نسبت به خشت بیشتر است و این امر منجر به ارتقاء ایمنی ساختمان‌ها شده است. به همین دلیل، با تولید انواع آجر و افزایش استفاده از آن، خشت را به عنوان جایگزین این مصالح ساختمانی مطرح کرده است.
۳- تفاوت آجر و خشت؛ ابعاد
خشت به صورت معمول در اشکال و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شود، اغلب به شکل مستطیلی یا مربعی و آرایه‌های متعددی از آن وجود دارد. با این حال، شکل مربع با ضلع ۲۰ و ضخامت ۵ سانتی‌متر به عنوان رایج‌ترین ابعاد خشت شناخته می‌شود، که به نصف طول یک خشت یا به عبارتی یک‌نیمه آن معروف است.
آجر نیز از ابعاد مختلف بهره می‌برد و از نظر ابعاد در دسته‌های گوناگونی قرار می‌گیرد؛ برای مثال: آجر کامل، آجر نیمه، آجر ال، تایل و … آجر کامل معمولاً ابعادی به طول ۲۰، عرض ۱۰ سانتی‌متر و ضخامت ۵/۵ سانتی‌متر دارد.
۴- تفاوت آجر و خشت؛ قیمت
به طور کلی، خشت معمولاً به قیمت مناسب‌تری نسبت به آجر دارد. این امر به دلیل آسانی تهیه از خاک محل با ابعاد معمولی است و پس از خشک شدن آماده برای استفاده در ساختمان می‌شود. از سوی دیگر، به دلیل مراحل بیشتری که برای ساخت آجر نیاز است، هزینه تولید آجر معمولاً بیشتر است.
۵- تفاوت خشت و آجر؛ کاربرد
در ساخت دیوارهای داخلی ساختمان‌ها، خشت به صورت پلاک‌های تخت و نازک به کار می‌رود، که معمولاً به عنوان پارتیشن‌ها یا تقسیم‌بندی‌های داخلی عمل می‌کنند. خشت ممکن است به صورت لایه‌هایی بر روی ساختمان‌ها نیز قرار گیرد تا دیوارها و پوشش‌های خارجی را ایجاد کند. این کاربرد اصطلاحاً برای ساختمان‌های سبک و غیرباربر متداول است.
در مقابل، آجر به دلیل استحکام بالا، در ساخت دیوارهای باربر به کار می‌رود که وزن ساختمان را تحمل می‌کنند. به علت قدرت ساختاری قوی، آجر در ایجاد ستون‌ها و بناهای سنگین مانند سقف‌ها و کف‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، به دلیل ویژگی‌های عالی ایزولاسیون حرارتی و صوتی، آجر به عنوان جزء اصلی در ساخت نماهای ساختمان‌ها نیز به کار می‌رود.
۶- تفاوت آجر و خشت؛ روش تولید
به طور کلی، برای تولید خشت، ابتدا خاک جمع‌آوری می‌شود و سپس تحت پالایش قرار داده می‌شود تا از اجسام بزرگتر و ذرات ناخواسته جدا شود. سپس با افزودن آب به مقدار مناسب، ترکیبی خمیری ایجاد می‌شود. این ترکیب خمیری سپس با استفاده از قالب شکل‌دهی به صورت پلاک‌های تخت و نازک تبدیل می‌شود، که پس از خشک شدن، در آفتاب یا هوای آزاد خشک می‌شوند.
با اتمام مراحل گفته شده، خشت آماده استفاده در ساخت و ساز خواهد بود. مهم است توجه داشت که روش تولید خشت ممکن است در مناطق مختلف و با توجه به شرایط محیطی متفاوت باشد.
در مقابل، روش‌های تولید آجر می‌تواند بسیار متنوع باشد، از جمله روش‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی که با استفاده از دستگاه‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر، فرآیند تولید را بهبود می‌بخشند.
برای تولید آجر، خاک مناسب باید جمع‌آوری شود و باید دارای ترکیبی از مواد معدنی مناسب و مقاومت کافی برای ساخت آجر باشد. این خاک از معادن یا منابع طبیعی محل تولید آجر جمع‌آوری می‌شود و پس از خرد شدن با آب به مقدار مناسب ترکیب می‌شود تا به صورت خمیری درآید.
پس از ایجاد قالب، آجرها وارد مرحله پخت می‌شوند. در این مرحله، از کوره‌های آجرپزی با دمای بالا برای به دست آوردن سختی و مقاومت مطلوب برخوردار می‌شوند. دما و زمان پخت به نوع آجر و شرایط محیطی بستگی دارد. پس از اتمام فرآیند پخت، آجرها به طور کامل خنک می‌شوند و سپس می‌توانند جهت استفاده فوری یا نگهداری در انبارها و تجهیزات مناسب آماده شوند تا در پروژه‌ها و ساخت و سازها به کار گرفته شوند.
روش تولید آجر به شرایط محلی و نیازهای پروژه‌ها وابسته است. هرچند که در هر حالت، اهمیت خاک مناسب، فرآیند خشک کردن و پخت صحیح آجرها، و استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات مناسب در فرایند تولید آجر برای بهبود کیفیت و مقاومت آجرها بسیار حائز اهمیت است.
بطور خلاصه، خشت و آجر به عنوان مصالح ساختمانی، دونقطه مفیدی به شمار می‌آیند و در ساخت و سازها به کار می‌روند. انتخاب مناسب بین این دو به وابستگی به نیازهای ساختمانی و شرایط محیطی صورت می‌گیرد و ممکن است در هر موقعیت خاص، با توجه به شرایط محیطی و نیازهای ساختمانی متفاوت باشد.
در این مقاله، تفاوت‌های میان خشت و آجر را در روش تولید، ابعاد و کاربرد آنها مورد بحث قرار دادیم. اگر سوال یا نظری دارید، می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها در انتهای صفحه با ما در میان بگذارید. تیم متخصص ما آماده است به سوالات شما پاسخ دهد.
پیشنهاد سایت : آشنایی با انواع آجرهای رسی